np3PROMO: 09/01/2008

COACHINGverslag Rob van de Werdt

Verslag van enkele bezoeken aan de PROMOactiviteiten van Renier Padje in NP3 te Groningen.

Na de uitnodiging van Renier bezoek ik zijn website en maak kennis met zijn werk. Het werk refereert voor mij sterk aan schilderkunst en door het gebruik van consumptieartikelen aan pop-art. en de minimal-pop van Thomas Rentmeister.
Daarnaast vraag ik me af of het werk ook een geëngageerd aspect in zich heeft door het inzetten en verspillen van voedsel. Het zijn mooie voorbeelden die passen in de traditie van conceptuele schilderkunst. Drop, honing, tandpasta, koffie en ijs worden ingezet als verf. Tijdens zijn eindexamen lijkt hij definitief af te rekenen met de traditionele schilderkunst door verf als voedsel in te zetten; gebakken, gevuld, verpakt en te koop aangeboden.
De referentie aan de schilderkunst, het conceptuele en het zinloze, verspillende karakter in het werk spreken mij aan. Uit de geschreven visie op de site spreekt vooral zijn fascinatie voor natuurlijke processen. Ik mis de referentie met schilderkunst en de relativering dan wel het engagement. Naast de verhouding tot de schilderkunst spelen aspecten zoals humor, onderzoek en de fascinaties voor het proces een rol. Ik ben nieuwsgierig geworden naar de intenties van de kunstenaar en hoe hij deze wil inzetten en naar buiten toe wil communiceren.

Voor PROMO heeft Renier het smelten van waterijs als uitgangspunt gekozen. Hij heeft hier al eerder een werk mee gemaakt waarbij hij de ijsjes laat smelten nadat hij ze op een lijn aan de muur heeft gehangen. Het heeft gelijkenis met het werk van Morris Louis en Eric de Nie behalve dan dat de verf nu gesuikerd en gekleurd water is geworden.
In NP3 heeft hij een witte ruimte gecreëerd, die refereert aan leefruimte bestaande uit o.a. een witgemaakte bank en plant. De ruimte dient als basis en vormt de drager voor het smelten van de waterijsjes. Het beeld ontstaat doordat de smeltende kleurstof van de ijsjes zijn weg zoekt langs de in de ruimte aanwezige geabstraheerde voorwerpen. Het lijkt me een goed idee en ben nieuwsgierig hoe de compositie van het werk overgeleverd wordt aan de vorm van de drager, het interieur. Ik vraag me wel af hoe lang het smelten van waterijs interessant blijft en of de mogelijkheden niet snel uitgeput raken.
Daarnaast ben ik nieuwsgierig hoe het onderzoek, het schilderkunstige aspect en het procesmatige zich verhouden binnen het werk. De verhouding tot de schilderkunst is helder. Maar het onderzoeksgehalte vraagt meer feitelijk resultaat; wat zijn de doelen en wat de resultaten van het onderzoek. In hoeverre levert het resultaat genoeg stof op om het onderzoek te verfijnen en te verdiepen. De aanzet tot onderzoek lijkt er wel te zijn, maar de uiteindelijke aandacht ligt dan toch bij de fascinatie voor het proces en niet zozeer bij de resultaten van het proces. De fascinatie voor de schoonheid van het smelten van het ijs en de reactie van de vloeistof.
Via de site volg ik de ontwikkelingen. Het smelten van het ijs in witte kleding leveren een paar bijzondere resultaten op. Het rokje waarbij de ijsjes in de zakken zijn gesmolten is geraffineerd opgehangen zodat het proces minder op de voorgrond treedt en de verwijzing naar de schilderkunst groter wordt. Dat geldt ook voor de verwarmingselementen waarop ijsjes zijn gesmolten, door de maat en hoe ze zijn opgehangen lijken het schilderijen geworden.
Het werk gaat Natuurlijk over meer dan schilderkunst. Er worden verschillende aanzetten tot onderzoek verricht o.a. door het smelten van andere soorten ijs.
Het meest feitelijke en formele onderzoek gaat over hoe verschillende soorten papier ecoline aanzuigt en doorlaat. Maar ja, er zijn veel soorten papier,verf en inkten om er een onderzoek van te maken. Volgens mij ligt de fascinatie van Renier niet bij dit soort onderzoek. Het proces van het smelten van de ijsjes is altijd en overal aanwezig maar lijkt vooralsnog een secundaire rol te hebben. Behalve bij het vlak suikerklontjes waarop het ijs gesmolten wordt krijgt het proces prioriteit, door het steeds opnieuw smelten raak je gefascineerd hoe het gekleurde suikerwater zich over het suikerveld verspreidt en langzaam de ondergrond wegvreet en oplost. Ook bij de video-opnamen van het smeltproces is de focus alleen op het proces gericht en spelen andere interpretaties geen rol. Door meerdere opnames van smeltende ijsjes te tonen zou het onderzoekende karakter en de fascinatie voor het proces benadrukt kunnen worden. Een ijsje smelten geeft blijk van verwondering, tien ijsjes smelten laten de fascinatie zien en geven onderzoek aan.

In de eerste maand heeft Renier veel mogelijkheden uitgeprobeerd. Ik had niet verwacht dat er zoveel uit waterijsjes als materiaal te halen valt. Nog steeds kan ik er niet de vinger op leggen waar de werkelijke intenties van Renier liggen. De ene keer bij het onderzoek, de andere keer bij de schilderkunst en altijd weer bij die fascinatie voor het proces. Het blijft voor mij een mysterie hoe de fascinaties zich tot de relativerende houding van de kunstenaar en de humor in het werk verhouden.
Ik wil er achter komen waar de drijfveren liggen. Het gaat hierbij niet om het werk te kunnen analyseren of omdat ik vind dat er keuzes gemaakt moeten worden. Het lijkt me van belang om bewust te zijn wat de intenties zijn van je werk. Het voordeel is dat je de invalshoeken kunt inzetten of gebruiken om gemakkelijker keuzes te maken, scherpte aan te brengen, accenten te leggen, de puntjes op de i te zetten of om er inspiratie uit te putten.

Na twee lange sessies zijn we tot de conclusie gekomen dat het werk ontstaat vanuit een schilderkunstige basis maar niet over schilderkunst gaat. Onderzoek speelt wel een rol maar het draait vooral om de fascinaties voor het proces, met name voor het esthetische karakter ervan. Het resultaat is bijzaak. De intenties en daarmee de essentie van het werk ligt in de schoonheid van de processen besloten. Waarschijnlijk zijn kunstenaars als Jan van Munster, Benoit Goupy, Zeger Reyers of zelfs Olafur Eliasson interessant om eens te bestuderen.

Bij de eindpresentatie werd ik toch weer verrast door een nieuw idee. Ballonnen met ijsjes, als een wolkendek waaruit het gekleurd water regent. Een poëtisch beeld, verhalend en met humor gebracht en het proces ondergeschikt aan het idee. Natuurlijk zou het groots en meeslepender kunnen worden gepresenteerd door het plafond van de ruimte volledig te bedekken met ballonnen en honderden ijsjes een ware stortbui te laten veroorzaken. Een mooi idee om elders nog eens uit te voeren in volle glorie.

Ik ben benieuwd naar de ontwikkelingen, hoe de schoonheid, esthetiek, alchemie of het spel met schilderkunst in de toekomst zullen worden ingezet. De humor en relativerende houding lijken me een goede basis te vormen om de fascinaties binnen het fenomeen kunst kracht bij te zetten.

Trouwens mijn nieuwsgierigheid wordt nog steeds geprikkeld door het idee van de kleurstof spuitende plantensproeiers. Of toch in het kleurrijk blussen van dat brandje. Hou me op de hoogte.

Rob van de Werdt